پورت های ویدیویی
در دنیای امروز پورت‌های زیادی روی كارت‌های توسعه‌ای كه ما استفاده می‌كنیم وجود دارد. یكی از این كارت‌ها كه تقریباً روی هر كامپیوتری دیده می‌شود كارت گرافیك است كه یا به صورت یك چیپ آن برد و یا یك یا چند كارت مستقل مورد استفاده قرار می‌گیرد. حتماً تاكنون شما هم متوجه شده‌اید كه بیش از یك نوع پورت خروجی روی كارت‌های گرافیك و یا كارت‌های كپچر برای انتقال داده‌های تصویری به سیستم وجود دارد.
از سوی دیگر روی تلویزیون‌ها و یا دستگاه‌های پخش رسانه‌های تصویری مانند CD یا DVD هم پورت‌های زیادی وجود دارند. شاید شما با چندین نوع از این پورت‌ها آشنا باشید ولی در این مقاله می‌توانید با بقیه انواع این پورت‌های تصویری نیز به صورت كامل آشنا شوید. چه بسا بتوانید با بهره‌گیری مناسب از آنها كیفیت تصویری سیستم خود را نسبت به حالت فعلی آن بسیار بهبود ببخشید. در این مقاله ما پورت‌ها را به ترتیب زیر از كیفیت پایین به كیفیت بالا بررسی كرده‌ایم:
·Radio Frequency (RF)
·Composite Video (RCA)
·Separated Video (S-Video)
·Component Video
·Video Graphics Adapter (VGA) + RGB
·Digital Video Interface (DVI)
·High-Definition Multimedia Interface (HDMI)
Radio Frequency (یا RF)
پورت RF شاید اصلی‌ترین پورت برای انتقال داده‌های تصویری به سیستم بوده كه از گذشته دور تا امروز همچنان مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر می‌خواهید با ظاهر این پورت آشنا شوید به پشت تلویزیون قست ورودی سیم آنتن مراجعه كنید. همچنین این پورت در كارت‌های كپچر هم به وفور مشاهده می‌شود. استفاده از این پورت در كارت‌های كپچر تنها برای دریافت سیگنال‌های تلویزیونی جهت مشاهده و ضبط تصاویر كاربرد دارد. این پورت در تلویزیون‌ها و یا مانتیورها بیشتر همانند كارت‌های كپچر برای دریافت سیگنال‌های تلویزیونی مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی در گذشته از این پورت برای اتصال تلویزیون به دستگاه‌های VCR (دستگاه پخش نوارهای كاست ویدیویی مانند VHS) نیز كاربرد داشته است. هم اكنون برای اتصال دستگاه‌های جانبی به تلویزیون، قرار دارد استفاده می‌شود. بیشتر از پورت‌های كامپوزیت كه با نماد Video in در پشت تلویزیون شما مشاهده می‌شود. در قسمت بعدی با پورت كامپوزیت بیشتر آشنا می‌شوید. كابلی كه برای اتصال به این پورت مورد استفاده قرار می‌گیرد در دو نوع كواكسیال 75 اهم و كواكسیال 300 اهم طبقه‌بندی می‌شود. كابل 75 اهمی تقریباً در استفاده از پورت RF همه‌گیر شده و به ندرت مشاهده می‌شود كه هنوز كواكسیال 300 اهمی توسط دستگاهی استعمال شود. البته برای تبدیل كابل 300 اهم به 75 اهم رابطی طراحی شده كه در صورت نیاز می‌توان از آن استفاده كرد.
Composite Video (یا RCA)
بیشترین استفاده از این پورت‌ها در اتصال دستگاه های VCR به تلویزیون است. البته این پورت‌ها در پشت تلویزیون‌های جدید و پخش كننده‌های DVD هم به وفور مشاهده می‌شود. اگر می‌خواهید دستگاه پخش خود را به تلویزیون وصل كنید، دقت كنید پورت‌های كامپوزیت آخرین انتخاب شما باشد چراكه این پورت‌ها در مقایسه با پورت‌هایی مانند كامپوننت و یا S-Video از كیفیت تصویری بسیار كمتری برخوردار است. در واقع این پورت‌ها زمانی استفاده می‌شود كه یا تلویزیون شما خیلی قدیمی باشد و یا اینكه بخواهید به عنوان نمونه یك فیلم DVD را روی یك نوار VHS در VCR ضبط كنید. همانطوری كه در عكس‌ها هم مشاهده می‌كنید پورت‌های كامپوزیت معمولاً در 3 رنگ زرد، قرمز و سفید (یا مشكی) در كنار هم قرار می‌گیرند. این رنگ‌ها نشان دهنده كاربرد هر پورت كامپوزیت برای انتقال یك نوع داده خاص است. كامپوزیت زرد برای انتقال داده‌های ویدئویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. كامپوزیت‌های قرمز و سفید هم به ترتیب برای انتقال داده‌های صوتی كانال راست و چپ كاربرد دارند. البته شاید در بعضی دستگاه‌ها مشاهده كنید كه تنها كامپوزیت زرد وجود دارد و از دیگر انواع آن خبری نیست. در بعضی تلویزیون‌ها و یا پخش كننده‌های ویدیویی مشاهده می‌شود كه دو ردیف پورت كامپوزیت در كنار هم قرار گرفته‌اند. اگر چنین باشد یك ردیف به عنوان خروجی (output) داده‌های صوتی و تصویری، و ردیف دیگر به عنوان ورودی (input) داده‌های صوتی و تصویری تلقی خواهد شد. در بعضی كارت‌های گرافیكی قدیمی هم پورت كامپوزیت زرد برای انتقال داده‌های تصویری كامپیوتر به تلویزیون مشاهده می‌شود. با اتصال این پورت به پورت كامپوزیت تلویزیون شما می‌توانید از تلویزیون خود به عنوان مانتیور استفاده كنید. البته در این حالت انتظار تصویری با كیفیتی نداشته باشید چرا كه تلویزیون‌هایی كه HD نباشند تصاویر را با رزولوشن 640 در 480 نشان می‌دهند كه در مقایسه با مانتیورهای امروزی هیچ تلقی می‌شود! از سوی دیگر این پورت روی بعضی كارت‌های كپچر هم وجود دارد كه مورد استفاده آن اتصال VCR به كامپیوتر جهت انتقال تصاویر كاست‌های ویدئویی مانند VHS به كامپیوتر است.
Separated Video (یا S-Video) 
پورت S-Video نسبت به پورت‌های كامپوزیت از كیفیت بهتری برخوردار است. هر كابل كامپوزیت از 2 رشته تشكیل شده كه یكی برای انتقال داده تصویری و دیگری زمین محسوب می‌شود. در S-Video سه رشته در هر كابل وجود دارد كه یكی برای انتقال تصویر سیاه و سفید و یكی برای انتقال داده‌های رنگی و دیگری هم زمین محسوب می‌شود. در حال حاضر تلویزیون‌های جدید و ویدیو پروژكتورها همگی از این پورت برخوردار هستند. حتی بسیاری از پخش كننده‌های DVD نیز S-Video دارند. درست است كه این پورت نسبت به پورت‌های كامپوزیت كیفیت بهتری عرضه می‌كنند ولی نسبت به پورت‌های جدیدتر از كیفیت پایین‌تری برخوردار هستند. بنابراین وقتی دستگاه شما علاوه بر پورت S-Video از پورت HDMI هم برخوردار است، S-Video را بهتر است فراموش كنید! علاوه بر دستگاه‌های فوق تقریباً تمام كارت‌های گرافیكی امروزی نیز از S-Video برخوردار هستند كه به شما امكان می‌دهند آنها را به ویدیو پروژكتورها و یا تلویزیون‌های قدیمی نیز متصل كنید. در حال حاضر تبدیل‌هایی هم برای تبدیل S-Video به كامپوزیت در بازار وجود دارند كه در صورت لزوم می‌توانید از آنها استفاده كنید.
Component Video
پورت‌های كامپوننت شباهت زیادی با پورت‌های كامپوزیت دارند و شاید تنها نقطه افتراق ظاهری آنها رنگ‌بندیشان باشد. این پورت‌ها از به رنگ‌های سبز و آبی و قرمز طراحی شده‌اند. پورت‌های كامپوننت نسبت به پورت S-Video از كیفیت بسیار بهتری برخوردار هستند. پورت‌های كامپوننت روی ریسیور و پخش كننده‌های DVD و ویدیو پروژكتورها دیده می‌شوند. در تلویزیون‌ها، پخش كننده‌ها و ویدئو پروژكتورها همانطور كه در بالا هم اشاره كردیم پورت‌های كامپوننت از سه رشته برای انتقال داده‌ها به رنگ‌های سبز، آبی و قرمز استفاده می‌كنند. پورت سبز با نماد Y، پورت آبی با نماد Pb یا Cb یا B-Y و پورت قرمز هم با نماد Pr یا Cr یا R-Y روی بدنه دستگاه نشانه‌گذاری می شوند. در پورت‌های كامپوننت كابل Y در پورت سبز تصاویر سیاه و سفید را منتقل و داده‌های رنگی توسط دو كابل دیگر به پورت‌های قرمز و آبی انتقال داده می‌شوند. در كارت‌های گرافیك و كارت‌های كپچر، قوانین كمی فرق می‌كند و پورت‌های كامپوننت روی پورت S-Video نصب می‌شوند. در این حالت گفته می‌شود كه پورت S-Video كارت گرافیك شما، كامپوننت هم دارد. برای اینكه بدون مراجعه به راهنمای كاربر این كارت‌ها تشخیص دهیم كه S-Video آنها كامپوننت هم دارد، باید به تعداد پین‌های پورت S-Video در آنها دقت كنیم. اگر 4 پین دیدیم مطمئن هستیم كه S-Video كارت ما كامپوننت ندارد ولی اگر پین‌ها بیش از 4 تا بود شاید كامپوننت روی S-Video نصب شده باشد. در حال حاضر تبدیل كامپوننت به S-Video و VGA به كامپوننت در بازار یافت می‌شود كه در صورت لزوم می‌توانید از آنها استفاده كنید.
Video Graphics Adapter (یا VGA) 
پورت VGA از گذشته بیشتر روی كارت‌های گرافیكی جهت اتصال به مانتیور استفاده می‌شد. این پورت روی جهت اتصال كامپیوتر به ویدئو پروژكتور هم كاربرد دارد. كیفیت تصویر انتقال یافته با پورت VGA نسبت به پورت‌های كامپوزیت، S-Video و كامپوننت بهتر است، چرا كه این پورت برای انتقال هر نوع از سیگنال‌های تصویری از یك پین مجزا استفاده می‌كند. كانكتور VGA در كل 15 پین دارد كه به آن D-Sub یا D-Shell گفته می‌شود. اطلاعات منتقل شده روی این پورت توسط سیگنال‌های آنالوگ صورت می‌گیرد، حال آنكه روی پورت‌هایی مانند DVI و HDMI اطلاعات تصویری به صورت دیجیتال منتقل می‌شود كه این خود موجب می‌شود تصویر منتقل شده با پورت‌های DVI یا HDMI نسبت به تصویر منتقل شده با پورت VGA از كیفیت بهتری برخوردار باشند. در ادامه پورت‌های DVI و HDMI را مورد بررسی قرار می‌دهیم. قبل از عرضه پورت VGA پورت دیگری با نام RGB در دستگاه‌ها دیده می‌شد كه عملاً دقیقاً مانند VGA سیگنال‌ها را انتقال می‌داد. RGB از سه كابل مجزای تك رشته‌ای جهت انتقال داده‌ها بهره می‌برد در حالی كه VGA تنها به یك كابل 15 رشته‌ای نیاز دارد. همین امر در كنار عوامل دیگر موجب شد تا كم‌كم VGA جای پورت‌های RGB را در بازار بگیرد.
Digital Video Interface (یا DVI) 
تمام پورت‌هایی كه تاكنون آنها را بررسی كردیم از سیگنال‌های آنالوگ جهت انتقال داده‌ها استفاده می‌كنند. پورت HDMI هم كه در قسمت بعد آن را می‌بینیم از سیگنال دیجیتال جهت انتقال داده‌ها استفاده می‌كند. در این میان پورت DVI جهت انتقال داده‌ها هم از سیگنال دیجیتال و هم از سیگنال آنالوگ استفاده می‌نماید. پورت‌های DVI در 5 دسته طبقه‌بندی می‌شوند:
1 - DVI-A: این پورت برای انتقال داده از سیگنال آنالوگ استفاده می‌كند.
2 - DVI-D: این پورت برای انتقال داده از سیگنال دیجیتال استفاده می‌كند. به صورت كلی و رایج وقتی صحبت از DVI به میان می‌آید معمولاً این نوع از پورت DVI مدنظر است.
3 - DVI-I: كانكتور و كابل این پورت می‌توانند جهت انتقال داده هم از سیگنال‌های آنالوگ DVI-A و هم از سیگنال‌های دیجیتال DVI-D استفاده كنند. توجه داشته باشید كه برای استفاده از هر یك از این دو امكان، باید كابل مخصوص آن فراهم شود.
4 - Single Link: این نوع از DVI موجب می‌شود كه تصویر نمایش داده شده از حداكثر رزولوشن 1920 در 1080 ( با حداكثر سرعت 60 فریم در ثانیه) برخوردار باشد.
5 - Dual Link: این نوع نیز موجب افزایش رزولوشن تا 2048 در 1536 در سرعت 60 فریم در ثانیه می‌شود. لازم نیست كه در مورد این انواع گسترده از پورت DVI نگران باشید، چرا كه امروزه بیشتر دستگاه‌ها و كارت‌های مرتبط با نمایش تصویر از سیگنال‌های دیجیتال استفاده می‌كنند به همین دلیل DVI-D و DVI-I به خوبی با آنها سازگار است. همچنین در بیشتر موارد می‌توانید كابل این دو پورت را هم برای هر یك استفاده كنید. در پورت VGA به عنوان نمونه یك كارت گرافیك، باید سیگنال‌های دیجیتال تصویری را برای انتقال از طریق VGA به سیگنال آنالوگ بدل می‌كرد. همچنین برای استفاده از این سیگنال مثلاً در مانتیورهای LCD دوباره سیگنال آنالوگ به سیگنال دیجیتال تبدیل می‌شود.
این تبدیل‌ها خود موجب افت كیفیت تصویر خواهد شد. اما وقتی شما از پورت دیجیتال DVI و یا HDMI استفاده می‌كنید كیفیت تصویری شما نسبت به پورت VGA بهتر خواهد بود چرا كه در آنها اثری از تبدیل دیجیتال به آنالوگ و یا برعكس دیده نشده و همه سیگنال‌ها دیجیتال هستند. این پورت علاوه بر كارت گرافیك‌های جدید روی تمام پخش كننده‌ها، تلویزیون‌ها، مانتیورها و ویدیو پروژكتورهای به روز نیز مشاهده می‌شود. برای این پورت تبدیل VGA و HDMI در بازار موجود است.
High-Definition Multimedia Interface (یا HDMI)
این پورت آخرین پورت به روز بازار برای انتقال داده‌های صوتی و تصویری به سیستم شما می‌باشد. HDMI برای انتقال داده‌ها به شكل كامل از سیگنال دیجیتال بهره می‌گیرد. روی این پورت امكان انتقال تصاویر با رزولوشن بسیار بالاتر از آنچه روی پورت DVI می‌بینیم وجود دارد. با توجه به پهنای باند زیاد موجود روی این پورت شما می‌توانید رزولوشن را تا حد بسیار زیادی افزایش دهید. در حال حاضر مطابق آخرین تحقیقات، رزولوشن تصاویر نمایش داده شده توسط این پورت به صورت تئوری تا دو برابر میزان فعلی نیز قابل افزایش است. این خود نشان دهنده پتانسیل بالای HDMI برای زندگی آینده است. علاوه بر این HDMI توانایی انتقال داده‌های صوتی و تصویری روی یك كابل را دارد. به این ترتیب شما برای اتصال پورت‌های صوتی و ویدیویی لازم نیست از چندین كابل استفاده كنید، تنها یك كابل HDMI می‌تواند این مهم را برای شما با حداكثر كیفیت ممكن به انجام برساند. از سوی دیگر همانطور كه در عكس‌ها می‌بینید پورت HDMI نسبت به سایر پورت‌ها از اندازه كمتری برخوردار بوده و استفاده از آن بسیار راحت‌تر است. تفاوت دیگر HDMI با DVI در این امر است كه DVI در ابتدا تنها برای استفاده توسط كامپیوترها طراحی شد حال آنكه HDMI برای استفاده در كلیه دستگاه‌های پخش و نمایش تصویر طراحی شده است. HDMI از یك مكانیزم ضدكپی هم با نام HDCP برخوردار است كه توسط اینتل برای این پورت توسعه داده شده است. تمام دلایل فوق موجب شده كه در آینده HDMI را بسیار بیشتر از آنچه تاكنون می‌بینیم، مشاهده كنیم. در واقع در آینده‌ای نه چندان دور HDMI برای انتقال تصویر و صدا به عنوان فراگیرترین پورت شناخته خواهد شد. هم اكنون این پورت روی اكثر پخش كننده‌های Blue-Ray، DVD، HD-DVD و همچنین HDTVها وجود دارد.
منبع:ccw magazine